Kardiyojenik Şok
Kardiyojenik şok, dolaşan kan hacmi normal ya da artmış olmasına rağmen, kardiyak outputun ani olarak azalmasına bağlı olarak doku perfüzyonunun yetersiz olmasıdır. Yani kalp kökenli nedenlerle, dolaşımdaki kanın dokulara yeterince efektif olarak gönderilememesi durumudur. Özellikle akut miyokard enfarktüsü sonrasında yoğun bakımda olan ölümlerin en önemli sebeplerinden bir tanesidir. Son 30 yılda hastaneye canlı gelebilen kardiyojenik şok hastalarında canlı kalma oranı % 6-8 dir. Bu rakamlar kardiyojenik şok mortalitesinin çok yüksek olduğunun gösterkesidir.
Kardiyojenik şok nedenleri
Kardiyojenik şokun en önemli nedeni akut miyokard enfarktüsü sonucunda oluşan yaygın miyokard hasarıdır. Bunun dışında:
- Akut Myokard Infarktüsü
- Pompa yetmezliği
- Mekanik komplikasyonlar
- Papiller adele rüptürüne segonder akut mitral regürjitasyon
- Ventrikülerseptal defekt
- Serbest duvar rüptürü
- Sağ ventriküler enfarkt
- Kardiyak kasılmanın ciddi depresyonu
- Sepsis
- Myokardlt
- Myokardial kontüzyon
- Kardiomiyopati
- Kan akımının mekanik tıkanması
- Aort stenozu
- Hipertrofik kardiyomiyopati
- Mitral stenoz
- Sol atrial miksoma
- Perikardiyal tamponad
- Sol ventriküler outputun regürjitasyonu
- Kordal rüptür
- Akut aort yetmezliği gibi nedenlerle kardiyojenik şok gelişebilir.
Kardiyojenik şokda belirti ve bulgular
Çoğunlukla kardiyojenik şokta hastalarda bilinç bozukluğu gelişmektedir. Bu nedenle uygun anamnez alınamayabilir. Bu durumda mutlaka aile yakınlarından kronik hastalık öyküsü ve olay hakkında bilgi almak gerekir. Ayrıca hastalarda;
- Solunum sıkıntısı,
- Takipne,
- Taşikardi,
- Hipotansiyon (Sistolik ban basıncı < 90mmHg),
- Soluk cilt,
- Juguler ven dolgunluğu,
- Akciğerlerde pulmoner ödeme bağlı raller,
- Pulmoner ödeme bağlı pembe köpüklü öksürük,
- Göğüs ağrısı,
- İdrar çıkışında azalma,
- Hipoksemi ve Hipoksi görülebilir.
Kardiyojenik şok tanısında hastalar kanama, sepsis, kardiyak tamponad, pnomotoraks yönünden de değerlendirilerek ayırıcı tanısı yapılmaya çalışılmalıdır.
Kardiyojenik şokda tedavi
- ABCDE yaklaşımı ile hasta değerlendirilmelidir.
- Mevut hipoksemi ve hipoksi tablosunu düzeltmek için geridönüşümsüz maske ile oksijen başlanmalıdır.
- Hastanın kardiyak, SpO2, kan basıncı monitörizasyonu yapılmalıdır.
- Ajite hastalarda sedasyon düşünülebilir,
- Hipoksi tablosu düzelmeyen hastalarda endotrakeal entübasyon ve mekanik ventilasyon düşünülmelidir.
- Hastaya mümkünse foley katater takılmalıdır. İdrar çıkışı kontrolü kardiyojenik şokun gidişatı hakkında bilgi verebilir.
- IV erişim mümkün olduğunca erken sağlanmalı 150-250 cc sıvı yüklemesi yapılmalı ve hastanın yanıtı izlenmelidir. Hastada solunum sıkıntısı ve raller artar ise sıvı yüklemesi kesilmelidir. Kardiyojenik şokun nedeni bilinmeden agresif sıvı yüklemesinden kaçınılmalıdır.
- Kardiyojenik şoka neden olan sebep akut miyokard enfarktüsü ise aspirin ve heparin kesin bir kontrendikasyonu yoksa verilmelidir.
- Hipotansiyon devam ediyor ise, vazokontrüktör ajanlar kullanılarak düzeltilmeye çalışılmalıdır. Bu amaç ile Dopamin, 5-20 mcg/kg/dk IV . Dobutamin, 2-20 mcg/kg/dk IV, norepinefrin, 2 mcg/kg IV olarak verilebilir.
Kaynaklar:
1- Tintinalli Acil Tıp – Kapsamlı Bir Çalışma Kılavuzu 7. baskı Sy 385-389
2- http://www.acilci.net/kardiyojenik-sok-tani-yonetim-ve-tedavisi/
3- Mustafa KILIÇKAP – Kardiyojenik şok tedavisi – http://www.yogunbakimdergisi.org/managete/fu_folder/2003-04/html/2003-3-4-236-250.html
4- Uzm. Dr. Hüseyin BOZBAŞ, Doç. Dr. Aylin YILDIRIR – Kardiyojenik şok – http://ichastaliklaridergisi.org/managete/fu_folder/2006-01/html/2006-13-1-012-019.htm
