Sıvılar ve Hastane Öncesi Alanda Kullanımı
Hastane öncesi alanda gerek İlaç uygulama gerek damaryolu açıklığının sağlanması gerekse sıvı replasmanı durumlarında kullanmak üzere bazı sıvılara ihtiyacımız olmaktadır. Bu amaçla kullanılan çok sayıda sıvılar olsa da hastane öncesi alanda belli başlı sıvılar kullanılmaktadır.
IV uygulanan sıvılar kristaloidler, kolloidler ve kan olmak üzere üç ana alanda sınıflandırılmaktadır.
Kristaloid Sıvılar
Su içerisinde çözünmüş elektrolidlerden ve diğer küçük moleküllü maddelerden oluşan akıcı özellikte olan sıvılardır. İlaç uygulamaları, sıvı replasmanı, elektrolit tedavisi gibi durumlarda rahatlıkla kullanılabilirler. Allerjik reaksiyonlara sebep olma ihtimalleri yok denecek kadar azdır. Hastane öncesi alanda kullanılan temel sıvılardır. Kendi aralarında kullanım alanlarına ve amaçlarına göre İzotonik, hipotonik ve hipertonik solüsyonlar olarak ayrılırlar. IV ve IO olarak uygulanabilirler.
İzotonik Sıvılar: Ozmolariteleri (1 litre sıvıdaki çözünmüş madde yoğunluğu) plazma ozmolaritesine çok yakın sıvılardır. Bu nedenle hücre içi hücre dışı sıvı dengesini etkilemezler. Hastane öncesi alanda en çok kullanılan sıvılardır. %0.9 NaCl (Normal Salin) ve Ringer Laktat (RL) en sık kullanılan izotonik sıvılar arasındadırlar. Sıvı replasmanı gerektiren volüm kayıplarında kullanılabilirler. İlaç uygulamalarında ilaçla etkileşimleri olmadığı için %0.9 NaCl (Normal Salin) IV ilaç uygulamalarında en çok tercih edilen sıvıdır. (Ringer laktatın geçimsiz olduğu ilaçlar mevcuttur) Ringer Laktat solüsyonları içeriğindeki laktat nedeni ile orta dereceli asidozun düzeltilmesinde faydalıdır. Yanık ve volüm kayıplarında sıvı replasmanı amacı ile kullanılabilirler. Volüm kayıplarında kaybedilev volümün yerine konulması amacı ile 3:1 oranında kullanılırlar.
Hipertonik Sıvılar: Plazma ozmolaritesine göre yoğun içerikleri nedeni ile ozmolaritesi yüksek olan sıvılardır. Bu yoğunlukları nedeni le hücre içinden sıvı çıkışa neden olurlar. Hücre içi ve intertisiyel alandan damar içine sıvı gişini sağlarlar. Bu özellikleri nedeni ile, ödem tedavisinde (Örn:Beyin ödemi) sık kullanılırlar. Bu sıvılara verilebilecek en iyi örnek, % 20 Mannitol ve % 3 NaCl, %7,5 NaCl (Hipertonik salin) verilebilir.
Hipotonik Sıvılar: Plazma ozmolaritesine göre ozmolaritesi daha düşük olan sıvılardır. Damar içinden sıvı çıkışına sebep olurlar. İsolayt türevleri dengeli elektrolit solusyonları hafif hipotonik sıvılardır.
Kolloid Sıvılar
Hastane öncesi alanda kullanılmayan sıvılardır. Volüm kayıplarında hemen hemen tamamı damar içinde kalırlar. Büyük moleküllü yapıları nedeni ile akışkanlıkları kristaloid sıvılara oranla çok daha azdır. Allerjik reaksiyonlara ve böbrek fonksiyon bozukluklarına sebep olabilirler. Doğal yada sentetik olarak elde edilebilirler. HES, Dextran, macrodex ve insan albumini gibi sıvılar kolloidlere örneklerdir.
