İnsan vücudu belli sıcaklık değerleri arasında faaliyetlerini kusursuzca sürdürebilmektedir.Bu denge beyin yapılarından hipotalamus tarafından sağlanır. Hipotalamus, vücut ısısının 36 – 37°C’de sabit düzeyde tutulmasından sorumludur. Vücut sıcaklığı kas hareketleri, hücre içi metabolizma sonucu ve titreme ile oluşur. Hipotalamus bu sıcaklığı kondüksiyon, konveksiyon, radyasyon ve evaporasyon yöntemleriyle dengelemeye çalışır.

Vücut, ani olarak kısa sürede çok yükselen veya çok düşen ısı ile karşılaştığında, bu uyumu sağlayamadığı için, kalıcı hasarlar ve hatta ölüm oluşabilir.

Hipertermi;

Vücudun ısı düzenleme mekanizması olan termoregülasyon mekanizmaları bozulduğunda meydana gelir. Isı yükselmesi endojen sebeplerden olabildiği gibi eksojen sebeplerlede tetiklenebilir. Çevresel faktörlere bağlı hipertermide ortam sıcaklığına bağlı olarak artan ısının vücudun berteraf edebileği miktarıın üzerinde alınması nedeniyle ortaya çıkar. Hipertemiye bağlı olarak artan vücut sıcaklığı sırası ile Sıcak stresi – Sıcak Yorgunluğu – Sıcak Çarpması – Çoklu Organ Fonksiyon bozukluğu olarak Kardiyak Arrest’e doğru ilerler. Santral ısının 43 derecenin üzerine çıkmasıyla vücut fonksiyonları ciddi anlamda zarar görmeye başlar.

Sıcak Çarpması;

Santral vücut ısının 40,5 derecenin üzerine çıktığı durumlarda görülür. Hastaların çoğuna mental durum değişikliği görülür. Çoklu organ disfonksiyonu duruma eşlik eder. Aktiviye bağlı veya ortam sıcaklığına bağlı yada her ikininde birlikte olduğu durumlarda görülebilir. Aktiviteye bağlı olduğu durumlarda elektrolit bozuklukları da tabloya eşlik edebilir. Yaşlılar ve bebekler en önemli risk grubunu oluşturmaktadır. Alkol alımı, yaşlılık, hormonal bozukluklar, obezite, dehidratasyon, bazı ilaçlar, uyuşturucu madde kullanımı, bazı şok durumları (nörojenik şok) ve enfeksiyon hastalıkları sıcak çarpmasına zemin hazırlayan fakörlerdir.

Belirtileri;

• Yüksek vücut ısısı (40,5 ⁰C üzeri)
• Yorgunluk
• Sıcak cilt
• Kusma-ishal
• Yüzde kızarma
• Baş ağrısı
• Konvülziyonlar
• Bayılma
• Hipotansiyon ve kardiyak disritmiler.
• Kas yıkımı
• Karaciğer ve böbrek yetmezliği görülebilir.

Hipertermide Tedavi;

• Standart ABCDE yaklaşımını uygulanınız,
• Soğutma işlemine hemen başlanmalıdır. (Soğuk içecekler, soğuk hava üfleyen cihazlar, Ilık su uygulaması, aksiller, kasık, boyun ve başa buz torbaları koyulması, bilinci yerinde olan hastalara soğuk immersiyon uygulaması, soğuk IV sıvı uygulaması, periton lavajı, ekstrakorporeal dolaşım v.b.)
• Sıvı kaybı ve elektrolit bozuklukları tedavi edilmelidir.
• Hasta monitörize edilmeli ve disritmi değişiklikleri izlenmelidir. Hemodimik monitörizasyon sağlanmalıdır.
• Standar İYD protokolleri uygulanmalıdır. İYD sırasında hipotermide olduğu şekilde defibrilasyon uygulamasında ve ilaç uygulamasında kısıtlama yoktur.
• Enfeksiyon kaynaklı durumlar hariç antipiretik kullanımında anlamlı bir etki tespit edilememiş,

Malign Hipertermi;

Genel anestezi sırasında nadir görülen önlenemeyen hızlı ısı artışı durumu ile ortaya çıkan mortalitesi yüksek bir sendromdur. Bazı kas gevşetici ve anestezik ajanların metabolik hiperaktiviteyi tetiklemesi ile ortaya çıkmaktadır. Halojenli anestezik ajanların veya depolarizan kas gevşeticilerin uygulanması sonrasında, kas kontraktürü ve yaşamı tehdit eden hipermetabolik kriz meydana gelir. Çok hızlı bir ısı artışı görülür (5 dakikada 1 derece artabilir)

Belirtiler;

• Hızlı ısı artışı
• Masseter kas rijiditesi
• Taşipne,
• Taşikardi,
• Hipertansiyon
• ETCO₂ seviyesinde artış,

Tedavi;

Tetikleyici ajanlar kesilir ve %100 oksijen tedavisine başlanır. Oluşan asidoz ve elektrolit bozuklukları düzeltilir ve aktif soğutma işlemi başlatılır. Spesifik tedavisi olan Dantrolen başlanır. Hasta kardiyak monitörizasyonu devam etmelidir.

Özet

Makale Adı

Hipertermi

Açıklama

İnsan vücudu belli sıcaklık değerleri arasında faaliyetlerini kusursuzca sürdürebilmektedir.Bu denge beyin yapılarından hipotalamus tarafından sağlanır.

Yazar

prm

Editör

www.resusitasyon.com

Editör Logo