Hipotermi
İnsan vücudu belli sıcaklık değerleri arasında faaliyetlerini kusursuzca sürdürebilmektedir.Bu denge beyin yapılarından hipotalamus tarafından sağlanır. Hipotalamus, vücut ısısının 36 – 37°C’de sabit düzeyde tutulmasından sorumludur. Vücut sıcaklığı kas hareketleri, hücre içi metabolizma sonucu ve titreme ile oluşur. Hipotalamus bu sıcaklığı kondüksiyon, konveksiyon, radyasyon ve evaporasyon yöntemleriyle dengelemeye çalışır.
Vücut, ani olarak kısa sürede çok yükselen veya çok düşen ısı ile karşılaştığında, bu uyumu sağlayamadığı için, kalıcı hasarlar ve hatta ölüm oluşabilir.
Hipotermi
Vücut sıcaklığının 35 derecenin altına indiği durumlar hipotermi olarak adlandırılır. Soğuğa maruz kalma ve ıslanma gibi nedenlerle vücut sıcaklığının düşmesiyle hipotermi tablosu ortaya çıkar. Yaşlılar ve çocuklar (özellikle 6 ay altı bebeklerde ısı dengeleme mekanizmaları henüz gelişmemiştir) hipotermiye karşı en hassas gruptur. İlaçlar, alkol alımı, endokrin kaynaklı sebepler (Hipotiroidizm, Diabet), Su kaybı gibi durumlar hipovolemiyi etkileyen sebepler arasındadır. Hipotermi genelde hafif, orta ve Ağır seviye hipotermi olarak 3 seviyede incelenir.
| Hafif Derece Hipotermi | 35 – 32 |
| Orta Derece Hipotermi | 32 – 28 |
| Ağır Derece Hipotermi | 28 Derece Altı |
Hafif Derece Hipotermi;
Vücut sıcaklığının 35 derece ile 32 derece arasında olduğu hipotermi seviyesidir. Vücudun kan akımının azaldığı uç noktarından başlar. (eller, ayaklar, kulak, burun). Vücut şiddetli titreme reaksiyonları ile kas aktivitesini arttırarak sıcaklığı dengelemeye çalışır. hafif derecede bilinç değişiklikleri, yürümede bozukluklar ve konuşma güçlükleri ortaya çıkabilir.
Tedavi;
- Kademeli ısıtma yöntemi ile hastayı normal sıcaklıkta bir ortama geçirin. (önce ılık, sonra sıcak)
- Islak elbiseleri çıkarıp, termal veya ılık battaniylere sararak pasif ısıtma yöntemleri ile hastayı ısıtın,
- Bir müttet sonra sıcak içecekler verebilirsiniz.
Orta Derece Hipotermi;
Vücut sıcaklığının 32 ile 28 derece arasında olduğu durumdur. Tablo hafif hipotermite göre daha ağırlaşmıştır. Tüm vücut fonksiyonları yavaşlamaya başlamıştır. Hasta stupor ve laterjik durumdadır. Vücudun kompanzasyon mekanizmaları yetersiz kalmakta ve titremeler durmuş durumdadır. Bu nedenle orta derece hipotermik hastalarda hızlı ısı kaybı başlar ve ağır hipotermiye daha hızlı girerler.
Tedavi;
- Kademeli ısıtma yöntemi ile hastayı normal sıcaklıkta bir ortama geçirin. (önce ılık, sonra sıcak)
- Aktif ısıtma yöntemlerini kullanın, Islak giysileri çıkarın ve sıcak battaniyeler kullanın, Koltuk altı, kasık baş boyun bölgelerine ılık uygulama yapın, IV ılık SF infüzyonu yapın
- Ilık O2 uygulaması yapın ve hastayı monitörize edin.
Ağır Derece Hipotermi;
Vücut sıcaklığının 28 derecenin altında olduğu durumdur. Titreme tamamen kaybolmuştur. Tüm kompanzasyon mekanizmaları iflas etmiştir. Hasta hipotansitir. Nabız şiddeti azalmış ve hastada bradikardi başlamıştır. Hasta koma halindedir ve ve pupiller dilatedir.
Tedavi;
- Kademeli ısıtma yöntemi ile hastayı normal sıcaklıkta bir ortama geçirin. (önce ılık, sonra sıcak),
- İnvaziv aktif ısıtma yöntemlerini kullanın, (peritonal lavaj, ısıtıcı ösefagus tüpleri, kardiyopulmoner by-pass, ekstrakorporeal dolaşım)
- Islak giysileri çıkarın ve sıcak battaniyeler kullanın, Koltuk altı, kasık baş boyun bölgelerine ılık uygulama yapın, IV ılık SF infüzyonu yapın
- Ilık O2 uygulaması yapın,
- Hastayı monitörize edin. Bu Dönemde EKG bulguları ortaya çıkar. QRS kompleksinin sonunda ortaya çıkan j (Osborn) dalgası, PR, QRS, QT uzamaları, Atrial fibrilasyon, Sinus bradikardisi (Genelde atropine yanıtsız), VF, VT görülebilir.
- Hastayı hızlı bir şekilde normal vücut sıcaklığına getirmeye çalışmayın. 32-34 derece aralığı hedefiniz olsun.
- Kan basıncını sürekli takip edin. Yeniden ısıtmaya bağlı hipotansiyon gelişebilir.
Kardiyak Arrest Tedavisi;
Hipotermideki hastalarda kardiyak arrest geliştiği durumlarda, standart İYD yaklaşımı bir kaç modifikasyonla uygulanmalıdır.
- Oluşan hipotermik durumda düşük vücur sıcaklığı beyinde 10 kata kadar daha uzun süre koruyucu etki gösterdği için uzamış CPR’a yanıt ihtimali çok daha yüksektir. Bu nedenle resüsitasyona, vücut sıcaklığı normal seviyeye gelene kadar devam edilmelidir..
- CPR sırasında yeniden ısıtma uygulamaları devam etmelidir.
- Tüm sıvılar ve O2 ısıtılarak kullanılmalıdır.
- Hasta daha dikkatli şekilde entübe edilmelidir.
- Nabız kontrolü için ana arterler kullanılmalı ve mümkünse atım olmadığına karar verilmeden önce, 1 dakika süreyle EKG ve yaşam belirtileri değerlendirilmeli
- Nabız yoksa, hemen göğüs kompresyonlarına başlanmalı; kompresyon / ventilasyon oranı, normotermik hastadaki gibi olmalı,
- İlaçlar, mümkünse santral veya geniş proksimal venlerden verilmeli. Vücut ısısının 30 derecenin altında olduğu durumlarda ilaç uygulaması yapılmamalı, defibrilasyon 3 şokla sınırlı tutulmalıdır. Vücut ısısı 30-35 derece arasında ise Defibrilasyon gerektiği gibi uygulanabilir, ilaçlar ya düşük dozlarda uygulanmalı, ya da uygulamalar arasındaki süre (2 kat) daha uzun tutulmalıdır. 35 derecenin üstündeki vücut sıcaklıklarında standart İYD yaklaşımı uygulanır.
- Vücut sıcaklığı ölçümünde rektal, tympanic yada oral yol tercih edilmelidir ve sürekli aynı metotla ölçülmelidir.
