Hastane Öncesi Alanda Psikoz Yönetimi
Psikoz (Psikotik episod), kişilerin gerçek ile hayalin ayırt edilemediği, gerçek algısının kaybolduğu bir psikiyatrik bozukluktur. Bu tür hastalar iç çekişmeleri nedeni le oldukça agresif tavırlar sergileyebilmekte karşısındaki kişilere karşı kavgacı ve saldırgan tutumlar içerisinde olabilmektedir. Psikozlar kısa ve geçici durumlar olabildiği gibi hayat boyu devam edebilen şekilde de karşımıza çıkabilir. Şizofreni psikoz grubu hastalıkların içerisinde bulunan en bilinen hayat boyu psikotip hastalıktır.
Psikoz bir çok nedenle ortaya çıkabilmektedir. Ancak psikotrop ilaç kullanımı durumlarında da psikoz atakları görülebilmektedir. Ülkemizde yaklaşık 1000 kişiden 8 i psikoz görülmektedir.
Psikoz durumlarında hastalarda görülen belirtiler nelerdir?
Psikoz durumlarında en sık görülen ve aile tarafından dile getirilen belirti, sinirlilik, kavgacı tutum, ve inatçılık gibi yakınmalarır. Bunların dışında;
- Sanrılar ve halusinasyonlar
- Gerçeğe uymayan söylemler ve düşünceler
- Kuruntular
- Uykusuzluk veya aşırı uyuma
- Yersiz davranışlar (yersiz ağlama ve gülme)
- Düşünce bozuklukları
- Sosyal soyutlanma ve geri çekilme
- Keyifsizlik
gibi semptom ve belirtiler de görülebilir.
Psikoz hastalarında hastane öncesi yaklaşım
Psikotik semptomlar gösteren psikoz hastalarının tedavisinde ilk aşama hasta ile iletişimin kurulabilmesidir. Özellikle saldırgan ve agresif ve etrafa zarar verme eğilinde olan hastalar sizler ile iletişim kurmak istemeyebilir ve siz sağlık görevlilerini istemeyebilirler. Bu nedenle KKm ile görüşerek kolluk kuvvetlerinden yardım almak akıllıca olabilir. Bununla beraber olay yerine ulaştığında hastanın etrafında size ve başkalarına zarar verecebilcek saldırı unsuru olup olmadığını değerlendirmelisiniz.
Hastaya yapılacacak her türkü müdahale açıklanmalıdır. Onunla açık bir dille konuulmalı ve her aşama hastaya aktarılmalıdır. Hasta ile iletişim kurma aşamasında değer verdiği bir yakını kullanılabilir. Örneğin sevdiği ve zaman geçirmekten hoşlandığı, güvendiği bir arkadaşı sizinle aranızda güven teşkil etmesi amacı ile kullanılabilir. Bu kişilerin tedavi ve transport sırasında yanınızda olması saldırgan ajite psikoz hastalarının sakinleşmesine yardım edebilir.
Psikotik bozukluk gösteren hastalar her an ansızın duygu değişine uğrayarak saldırgan bir tutum sergileyebilirler. Bu nedenle her zaman uyanık olmalısınız.
Her türlü çabanıza rağmen sakinleşmeyen ve saldırgan tutumları devam eden ve kesinlikle iletişim kurulamayan hastalarda kolluk kuvveti desteği alınmalıdır. Bu tip hastalarda hastane öncesi medikal tedavi olarak KKM onayı ile ilaçla müdahalede bulunulmalıdır. Bu amaçla hızlı Diazepam 5-10 mg veya Midazolam 5-10 mg IV uygulanabilir.
Yine transport sırasında kolluk kuvveti refakati alınmalıdır. Hastanın uygun merkeze transportu tedavisinin şekillenmesi açısından önemlidir.
