Beta Bloker İntoksikasyonları
Beta blokerler, genellikle hipertansiyon ve kardiyak distirmilerin tedavilerinde kullanılan ilaçlardır. Bu özellikleri ile çoğunlukla yaşlı hasta grubunda kullanılması yanlışlıkla doz aşımı nedeni ile beta bloker intoksikasyonu veya diğer gruplarda özkıyım (suicid-intihar) girişimleri nedeniyle intoksikasyonlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Beta blokör etkili ilaçlar ülkemizde sık olarak kullanılması nedeni ile intoksikasyonlarına veya doz aşımlarına da yer yer ratlanmaktadır. Özellikle suicid amaçlı kullanıma bağlı olarak ciddi dozaşımları beta bloker intoksikasyonlarının ölümcül olmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle erken beta blokör zehirlenmeleri ne kadar erken tanımlanır ve tedavi edilirse o kadar hızlı tedaviye yanıt alınır.
İstatistiklerde Propranolol (Dideral), Beta bloker ilaçlar içerisinde zehirlenmelere sebep olan en önemli beta bloker ajan olarak karşımıza çıkmaktadır.
Beta bloker intoksikasyonlarında belirti-bulgular ve klinik tablo
Beta blokerler B1 ve B2 reseptörlerini bloke ederek etki gösteren ilaçlardır. B1 reseptörleri kardiyak fonksiyonlarla ilgili iken B2 reseptörleri respiratuvar fonksiyonlar ile ilgilidir. Beta bloker zehirlenmelerinde aşırı beta reseptölerinin blokajı ile ilgili belirti ve bulgular görülür. Bunun yanında merkezi sinir sistemine ait semptomlarda beta bloker toksikitesinde görülmektedir.
Beta Bloker toksikitesi durumunda aşağıdaki belirti ve bulgular görülebilir.
- Hipotansiyon: B1 reseptör blokajı nedeni ile hastalarda hipotansiyon görülür.
- Bradikardi: B1 reseptör blokajı nedeni ile hastalarda bradikardi görülür.
- Solunum sıkıntısı: B2 reseptör blokajı nedeni ile hastalarda bronkospazm nedeni ile solunum sıkıntısı görülür. (Bu nedenledir ki astım hastalarının taşikardi tedavisinde beta blokerler kullanılmamalıdır.)
- AV bloklar
- Kardiyojenik şok
- QRS süresinde uzama
- Bilinç bulanıklıkları ve koma
- Konvülsiyonlar
- Hipoglisemi
- Bulantı kusma
Beta bloker intoksikasyonlarında hastane öncesi tedavi
- Hasta ABCDE yaklaşımı ile değerlendirilmelidir.
- Hastanın temel yaşam desteği ve ileri yaşam desteği ihtiyacı değerlendirilmelidir. Hava yolu açık tutulmalı, erekirse oksijen başlanmalıdır.
- Hastanın hemen kardiyak monitörüasyonu yapılmalıdır. Kan basıncı ve SpO2 monitörizasyonu da en kısa zamanda yapılmalıdır.
- Hastaya çift IV yol açılmalı.
- Bradikardi varlığında bradikardi tedavisi için 0.5 -1 mg atropin IV verilmelidir. Maksimum 3 mg a kadar tekrarlanabilir.
- Hipotansiyon varlığında 1000-1500 ml %0.9 izotonik NaCl bollus olarak verilmelidir.
- Beta bloker intoksikasyonunda hipoglisemi görülebilir. Bu nedenle kan glikoz seviyesini ölçün hipoglisemi varlığında 0,5 -1 gr/kg dozunda dextroz verilmelidir.
- Hastaya nazogastrik sonda takılmalıdır. 1 gr/kg dozunda aktif kömür en kısa sürede uygulanmalıdır.
- Hasta yoğun bakım ünitesi olan bir merkeze nakledirmelidir. Transport sırasında vital parametreler sürekli takip edilmelidir.
Kaynaklar:
