Kalsiyum Kanal Blokeri İntoksikasyonu
Kalsiyum kanal blokeri ilaçlar sıklıkla disritmi ve hipertansiyon tedavisinde kullanılan ajanlardır. Bu endikasyonlar dışında bazı nörolojik durumların (migren) da tedavisinde kullanılmaktadır. Kalsiyum kanal blokeri zehirlenmeleri sıklıkla suicid (intihar) amaçlı kötüye kullanımlar veya doz aşımı nedeniyle oluşan intoksikasyonlar ile karşımıza çıkmaktadır.
Amlodipin, Verapamil (İsoptin) ve Diltiazem kalsiyum kanal blokerleri arasında toksikiteye en sık rastlanan ilaçlardır. Özellikle kalsiyum kanal blokerine ek olarak diüretik ajanlar ve nitrat kullanan hastalarda kalsiyum kanal blokerlerinin etkisi artabilmekte ve doz aşımı ve intoksikasyon belirtileri çok düşük dozlarda bile görülebilmektedir.
Kalsiyum Kanal Blokeri İntoksikasyonu Belirti ve Bulguları
Kalsiyum kanal blokerleri damarlar ve kalp üzerine etkileri olan ilaçlardır. Doz aşımı ve toksikite durumlarında da belirti ve bulguları bu yapılar üzerinde olmaktadır. Hastanın kullandığı ilaç öyküsü mutlaka alınmalıdır.
Aşağıdaki belirti ve bulgular kalsiyum kanal blokeri zehirlenmelerinde görülebilir.
- Hipotansiyon (En önemli etkilerinden bir tanesidir. Kalsiyum kanal blokerleri tedavi dozunda bile şiddetli hipotansiyona sebep olabilirler)
- Bradikardi (Bazı durumlarda şiddetli hipotansiyon varlığında refleks taşikardi görülebilir)
- AV bloklar
- EKG de PR segment mesafesinde ve QT mesafesinde uzama görülebilir.
- Hiperglisemi
- Bulantı ve kusma
- Değişik seviyede bilinç değişiklikleri
- Senkop
Kalsiyum Kanal Blokeri zehirlenmesinde 1. derece Av Blok ve Sinüs Bradikardisi (EKG: lifeinthefastlane.com)
Kalsiyum Kanal Blokeri Zehirlenmesinde Hastane Öncesi Tedavi
- ABCDE yaklaşımı ile hasta değerlendirilmelidir.
- Hastanın temel yaşam desteği ve ileri yaşam desteği ihtiyacı belirlenmelidir.
- Hastaya ise oksijen başlanmalıdır. (SpO2 nin %95 altına inmesine izin verilmemelidir. )
- Hastanin kardiyak, kan basıncı ve SpO2 monitörizasyonu yapılmalıdır.
- En zamanda 12 derivasyonlu EKG çekilmelidir. Öldürücü aritmiler (örn: Torsade de pointes) karşı dikkatli olunmalıdır.
- IV erişim sağlanmalıdır. Mümkünse çift damaryolu açılmalıdır.
- Suicid amaçlı alımlarda ilk 1 saat içerisinde hastaya ulaşıldı ise nazogastrik katater takılarak aktif kömür uygulaması yapılmalıdır.
- Hipotansiyon varlığında 10-20 ml/kg dozunda %0.9 NaCl İzotonik sıvı resüsitasyonuna başlanmalıdır.
- Şiddetli bradikardi beklenen bir durumdur. Atropin 0.5 mg IV 2-3 dakikaba bir uygulanabilir (Max 3 mg). Ancak bu uygulama genellikle etkisizdir.
- Hipotansiyon sıvı resüsitasyonuna rağmen devam ediyor ise Vazopressör ajanlar (dopamin infüzyonu) düşünülebilir. Bu amaçla dopamin 10-20 mcg/kg/dk dozunda kullanılabilir.
- 3. derece AV blok varlığında transkütanöz pacing endikedir.
- Kalsiyum kanal blokeri intoksikasyonu olgularında kalsiyum antidot olarak kullanılan bir ajandır. Bu nedenle hastane ortamında uygun dozlarda başlanmalıdır.
- Hasta mutlaka yoğun bakım ünitesi olan merkeze transfer edilmelidir.
Kaynaklar:
- St-Onge, M., et al. “Treatment for calcium channel blocker poisoning: a systematic review.” Clinical Toxicology 52.9 (2014): 926-944.
- https://lifeinthefastlane.com/ecg-library/beta-blocker-and-calcium-channel-blocker-toxicity/
- https://lifeinthefastlane.com/ecg-library/beta-blocker-and-calcium-channel-blocker-toxicity/
- http://emedicine.medscape.com/article/2184611-overview
- St-Onge, Maude, et al. “Experts consensus recommendations for the management of calcium channel blocker poisoning in adults.” Critical care medicine 45.3 (2017): e306.
