Elektrokardiyografi (EKG) genel tanımlama olarak kalbin elektriksel aktivitesinin  kağıt üzerine aktarılması işlemidir. Bunun için kullanılan alete “elektrokardiyograf” denir.

Kullanılan EKG kağıdının belirli özellikleri vardır. EKG kağıdında yatay düzlem süreyi, düşey düzlem ise Amplitüdü ifade eder. Normal şartlar altında EKG 25mm saniye hızında 1 milivolt akım ile çekilir. EKG kağıdında küçük ve büyük kareler mevcuttur. Yatay düzlemde her küçük kare 0.04 sn’ yi ifade ederken,  1 büyük kare ise 0.20 sn’ yi ifade eder. 1 büyük kare yatayda ve düşeyde 5 küçük kareden oluşur.

Düşey düzlemde ise her küçük kare 0.1 mv olarak değerlendirilir.

EKG’ yi 3,4,5,12,15 derivasyonlu olarak çekebilirsiniz. En çok 12 derivasyonlu EKG’ler kullanılmaktadır. 12 derivasyonlu EKG çekebilmek için 10 adet elektrota ihtiyacımız vardır. Bu elektrotlardan 4 tanesi ekstremitelere kalan 6 tanesi ise göğüse yerleştirilir.

EKG Elektrotları ve yerleşimi;

Not: Avrupa ülkelerinde genelde yukarıdaki renklerle elektrotlar temsil edilir. Ancak bu kesin olmamakla beraber renkleri değişiklik gösterebilir.

12 derivasyonlu bir EKG de 3 tane Biolar (DI,DII,DIII), 3 tane Unipolar(AVR, AVL, AVF), 6 tane de göğüs derivasyonları mevcuttur.

Not: 3 elektrotlu EKG de monitörde aynı anda sadece 1 derivasyon izlenebilir. 4 elektrotlu EKG de aynı anda 2 derivasyon izlenebilirken, toplamda 6  derivasyon (bipolar ve unipolar) görülebilir. 5 elektotlu EKG de 5. elektrot, anteriör bölgede izlenmek istenen bir derivasyon noktasına yerleştirilerek (V1-V6 arasındaki herhangi bir derivasyonun bulunduğu noktaya) o derivasyonun monitörizasyonu sağlanabilir.

Kalbin ileti sistemi;

Sinoatriyal düğüm kalbin doğal pacemaker’ıdır. Sinoatriyal düğümden çıkan ileti Atriyumları depolarize ettikten sonra intranodal yolarla AV düğüme ulaşır. Buradan his demeti ve purkinje lifkeri aracılığı ile ventrikülleri depolarize eder. Sinoatriyal node normal şartlarda dakikada 60-100 arası uyarı çıkaran bir bölgedir. Avrioventriküler node (AV kavşak), sinoatriyal düğümün baskılandığı noktalarda, dakikada 40-60 arası uyarı çıkarabilme kapasitesine sahip bir bölgedir. His ve purkinje lifleri ise dakikada 20-40 arası uyarı çıkarabilme kapasitesine sahiptir.

EKG dalgalarına genel bakış;

Sinoatriyal düğümden uyarının çıktığı an ile birlikte, Atriyumların depolarizasyonu, ventriküllerin depolarizasyonu ve repolarizasyonu ile gerçekleşen bu zincirleme reaksiyon sırasındaki elektriksel aktite EKG kayıtlarında bazı dalgalara sebep olur. Normal bir EKG de 6 adet dalga bulunur.

İzoelektrik Hat: Kalpte hiçbir elektriksel aktivite olmadığı zamanda EKG kağında çıkan düz hatta izoelektrik hat denir. Bu hattın üstündeki defleksiyonlara “pozitif defleksiyon”, altındaki defleksiyonlara “negatif defleksiyon” denir.

P Dalgası: Atriumların depolarizasyonu sonucunda oluşur. EKG’nin ilk pozitif defleksiyonudur. İlk yarısı sağ atriyumun, 2 yarısı sol atriyumun depolarizasyonunu ifade eder. Sinoatriyal düğümden kaynaklanan  bir P dalgasının genişliği 0.04 sn – 0.12 sn (1-3 küçük kare) arasındadır. Amplitüdü ise maksimum 0.25 milivolt (2,5 küçük kare) dur. AVR ve V1 dışında tüm derivasyonlarda pozitif olmalıdır.

PR Mesafesi (PR İntervali): P dalgasının başından QRS kompleksinin başına kadar geçen süredir. Atriyumların depolarizasyonundan itibaren uyarının ventriküllere iletilmesine kadar geçen süredir. Normal süresi 0.12-0.20 saniyedir.  Uzun olduğu durumlarda kalp bloklarından bahsedilir.

PR Segmenti: Atriyumların depolarizasyonu sonrasında ventriküllerin depolarizasyonuna kadar geçen elektriksel aktivitenin olmadığı sessiz dönemi ifade eder. Bu sırada uyarı AV Node’ dan his demetine doğru ilermektedir. PR segmenti izoelektrik hat üzerindedir.

QRS Kompleksi: 3 dalganın oluşturduğu komplekstir. Ventriküllerin depolarizasyonunu ifade eder. Genişliği 0.04-0.10 saniyedir.

Q dalgası her zaman görülmeyebilir. Görüldüğü durumlarda 0.04 saniyeden uzun, 0.2 mvolttan yüksek yada R dalgasının 1/3’ünden daha fazla olan Q dalgaları “patolojik Q” olarak adlandırılır. Q dalgaları V1-V3 arasında görülmemelidir. V1-V3 arasında görülen Q dalgası patolojiktir. R Dalgası, QRS kompleksinin ilk pozitif dalgasıdır. Göğüs derivasyonlarında V1 de amplitüdü küçük başlar v6 ya doğru gidildikce amplitüdü artar. V3 -V4 de R ve S dalgasının amplitüdü birbirine hemen hemen eşittir. S Dalgası, R dalgasından sonraki ilk negatif dalgadır. R’: R dalgasından sonra gelen ilk pozitif dalgadır.

T Dalgası: QRS komleksinden sonra gelen ilk dalgadır. Ventriküllerin repolarizasyonunu ifade eder.  QRS ile aynı yönde olması beklenir. Süresi 0.10 – 0.25 saniyedir. T dalgası D1, D2 ile V3-V6 arasında pozitif, AVR ve V1 de negatiftir. T dalgasının amplitüdü, ekstremite derivasyonlarında  5 mm (0.5 mv), göğüs derivasyonlarında 15 mm (1,5 mv) den az olmalıdır.

U dalgası: T dalgasını izleyen, her zaman görülmeyen ve oluşum nedeni kesin olarak bilinmeyen ( ventrikül içi ileti sisteminin yavaş repolarizasyonunu yansıttığı düşünülmektedir.) genelllikle en iyi V3 derivasyonunuda görülen dalgadır. T dalgası ile aynı yöndedir.

QT Mesafesi: Ventrikül depolarizasyonu ile repolarizasyonu için geçen toplam süreyi yansıtır. (Kadınlarda: 0.39 sn ,Erkeklerde: 0.44 sn). QRS kompleksinin başından, T dalgasının sonuna kadar geçen süredir.

Özet

Makale Adı

Elektrokardiyografi' ye Giriş

Açıklama

Elektrokardiyografiye giriş, kalbin iletim mekanizmaları ve EKG dalgaları hakkında bilgiler içerir.

Yazar

prm

Editör

www.resusitasyon.com

Editör Logo