Kafa İçi Basınç Artışı Sendromu (KİBAS)
Kafa içi basıncın herhangi bir nedenle tehlikeli bir şekilde ortaya çıkan klinik tablodur. Kaba içi basıncı genellikle BOS ve kan miktarı ile dengelenmektedir. Bos veya kan hacminden herhangi biri arttığında diğerinin miktarındaki azalma ile kafa içi basınç dengelenir yada dengelenmeye çalışılır. Bu denge mekanizmasının bozulması ile kafa içi basınçın dengelenemediği durumlarda KİBAS (Kafa içi basıncı artışı sendromu) oluşur. Artan kafa içi basınç başta beyin dokusunun oksijenlenmesini bozarak bir çok hayatı tehdit eden olumsuz sonuçlar doğurabilir.
KİBAS’ a neden olabilecek durumlar;
- Menenjit vb. enfeksiyöz durumlar
- Beyin tümörleri veya metaztasları
- Travmalar, Kafa içi hemorajiler
- Hematomlar ve abseler
- BOS üretim ve emilim mekanizmasındaki bozukluklar
- İntoksikasyonlar (kurşun, kalay, lityum)
- Beyin ödemi
- Erken bıngıldak kapanması
- Juguler venöz dönüşün engellendiği durumlar.
KİBAS Belirtileri ve Bulguları:
- Bilinç değişiklikleri
- Baş ağrısı (En sık görülen belirti)
- Bulantı- kusma (Fışkırır tarzda)
- Oryantasyon ve kooperasyon bozuklukları
- Laterji
- Deliriyum,
- Anizokori (Herniasyon bulgusu), Diplopi (çift görme)
- Solunum anormallikleri
- Ajitasyon
- Cushing Triadı (Beyin sapı herniasyonunun bulgusu)
Bradikardi
Hipertansiyon,
Solunum anormallikleri
- EKG de yangın ve derin T dalga inversiyonları
KİBAS’ da Hastane Öncesi Tedavi
- ABCDE yaklaşımı ile hasta değerlendirilmeli ve İYD ihtiyacı olup olmadığına karar verilmelidir.
- Hastaya yüksek konsantrasyonlu (%100) geri dönüşümsüz maske 10-12 lt/dk oksijen başlanmalıdır.
- Hastanın gövdesi ve baş kısmı yükseltin. (25-30 derece)
- Ani solunum depresyonlarına karşı Entübasyona hazırlıklı olun.
- Hastanın kan basıncı, kardiyak ve SpO2 monitörizasyonu yapın ve bulguları sürekli takip ederek kaydedin.
- Hastada hipoksi tablosu mevcut ve bu tablo oksijen desteği ile düzeltilemiyorsa ileri hava yolu uygulamalarını (Entübasyon) düşünün. Aşırı hiperventilasyon KİBAS’ ı arttırabilir.
- IV erişimi sağlayın. Sıvı replasmanı yaparak vasküler sıvı miktarını arttırmaktan kaçının.
- Transport sırasında sık sık nörolojik muayene yaparak gidişatı değerlendirin)
- Hastada aşırı ajıtasyon olması durumunda uzman görüşüne başvurun. Sedasyon uygulaması ajitasyonun neden olduğu ek kibas artışını engelleyebilir.
- Hastada nöbetlerin görülmesi durumunda konvülsiyonların kontrol altına alınması amacı ile Diazepam 0.1 mg/kg dozunda (en fazla 5 mg) olacak şekilde titre edilerek IV olarak uygulanabilir.
- Hastanın uygun bir merkeze nakli sağlanmalıdır.
Kaynaklar:
1-Nevzat UZUNER KİBAS (Fizyopatoloji, Monitorizasyon ve Tedavisi) Turkiye Klinikleri J Int Med Sci 2006;2(22):4-10
2- Ö. Hakan EMMEZ, Emrah EGEMEN Kafa İçi Basınç Artışı Tedavisinde Pratik Yaklaşımlar http://www.yogunbakimdergisi.org/managete/fu_folder/2010-02/html/2010-9-2-077-084.htm
3- Talat KIRIŞ, Betül BAYKAN Kafa İçi Dasıncı Değişiklikleri http://www.itfnoroloji.org/kibas/kibas.htm
