İlaçlarİleri yaşam desteği uygulamalarının içerisinde hiç süphesiz ilaç uygulamaları da yer almaktadır. Kardiyak arrest ve Peri-arrest döneminde kullanılan ilaçların uygulama yolu, uygulama şekli ve dozu önem arz etmektir.

Her güncel klavuzda ilaç uygulamalar ve yolları konusunda önemli bilgiler tıp camiasına aktarılmakta ve uygulamaya yeni ufuklar açmaktadır. Unutmamak gerekir ki bu ilaçlar ve etkinlikleri konusunda kesin yargıya varılacak bulgular sınırlı olmakla beraber bir kaç ilacın kullanım endikasyonu mevcuttur.

Ancak, tüm kardiyak arrest vakalarında ilaç uygulamaya başlama kardiak kompresyonlardan ve ventilasyondan sonra düşünülmelidir. Öncelikli amacımız kardiak kompresyonlara derhal başlamak ve ventilasyonu desteklemek olmalıdır. Mümkünse, kullanım kolaylığı ve hazırlık aşamasında fazla zaman kaybetmemek için kullanıma hazır enjektörler kullanılmalıdır.

Kardiyak Arrestte Kullanılan İlaçlar

Oksijen;

Tüm kardiyak arrrest vakalarında mutlaka kulanılması gereken önemli bir bileşendir. Artık günümüzde ilaç sınıfına girmeye başlamıştır. Tüm hastalara minimum 10lt/dl akım hızında oksiyen başlanmalıdır. Maske kullanılacak ise mutlaka rezervuarlı maske kullanılmalıdır. Bazı özel durumlar haricinde (Obstrüktüf Hastalıklar v.b.) SpO2 değeri %95 in üzerinde tutulmaya çalışılmalıdır.

Adrenalin;

Hem alfa adrenerjik, hemde beta adrenerjik bir amindir. Tüm kardiak arrest vakalarında protokoller dahilinde rutin olarak kullanılır. Oluşturduğu vazokonstrüksiyon sebebi le Kan basıncını arttırıcı, Cerebral ve Kardiyak perfüzyonu arttırır. Pozitif inotropik ve pozitif kronotropik etkisi ile kalp kasının kasılma gücünü ve hızını arttırı. Olası bir Larinks spazmını bronkodilatör etkisi ile gider. Kardiyak Arrest durumlarında hiçbir kontraendikasyonu göz önünde bulundurulmaz. Cilt altına kaçması ve damar dışına uygulanması doku hasarına sebep olabilir. Alkalen sıvılarla geçimsizdir. Bu nedenle Sodyum Bicarbonat gibi ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır.

Kardiyak Arrest vakalarında IV/IO/ETT yolu ile verilebilir. Yetişkinlerde IV/IO dozu 3-5 dakikada bir 1/1000’lik formudan 1 mg’dır.  Çocuklarda ise 0.01 mg/kg (1:10000’lik 0.1 ml/kg) İV/İO olarak uygulanır. 0.1 mg/kg (1:1000’lik 0.1 ml/kg) + SF = 3-5 ml Endotrakeal tüpten uygulanır.

1/10000’lik solüsyon elde etmek için:

1 mg ampul (1 ml) + 9 ml SF = 10 ml’ye tamamlanır,
0.5 mg ampul (1 ml) + 4 ml SF = 5 ml’ye tamamlanır,
0.25 mg ampul (1 ml) + 1.5 ml SF = 2.5 ml’ye tamamlanır.

Amiodaron;

Sınıf III antiaritmik.  Çoklu etkiye sahip tek antiaritmiktir. β-adrenerjik reseptör, kalsiyum, sodyum ve potasyum kanal blokajı yapar. Miyokard’da K+ iyon akımını engelleyerek membran stabilizasyonu yapar, aksiyon potansiyeli süresini ve efektif refrakter dönemi uzatır, Atriyoventriküler iletimi yavaşlatır. Ventriküler fibrilasyon (VF), nabızsız ventriküler taşikardi (nVT), Semptomatik ventriküler taşikardi, Hızlı ventrikül yanıtlı atriyal taşikardide endikedir. Sinüs bradikardisi. AV Blokların tümünde ve hipotansiyon ve akut akciğer ödeminde kontraendikedir. VF veya nVT: (3. şoktan sonra) Yetişkin hastalarda: 300 mg İV (%5 Dekstroz ile 20 ml’ye tamamlanır), 10 dk sonra 150 mg İV tekrarlanarak uygulanır. Çocularda 5 mg/kg IV bolus olarak 2 doz uygulanabilir. Trombofilebit riskinden dolayı geniş çaplı periferik venlerden verilmesi ve arkasında IV sıvı gönderilmelidir. Sınıf I antiaritmiklerle kullanılmamalıdır.

Lidokain;

Kardiak arrest olgularında 2. tercih olarak kullanılır. Sınıf I antiaritmiktir. Sodyum kanallarını inhibe ederek, His-Purkinje liflerinde otomatisiteyi baskılar. Aksiyon potansiyeli süresini ve efektif refrakter dönemi uzatır. Ventriküllerde ekstrasistol oluşumunu engeller. Kalbin kasılma gücünü ve kan basıncını azaltmaz. Ventriküler Fibrilasyon (VF), Nabızsız Ventriküler Taşikardi (nVT), Semptomatik ventriküler taşikardi de endikedir. Sinüs bradikardisi. AV Blokların tümünde ve WPW sendromunda  kontraendikedir.

Erişkinde ve çocukta başlangıç dozu: 1 mg/kg (%2),  gerekirse 5-10 dk sonra 0.5 mg/kg İlk saatteki toplam doz <3.0 mg/kg altında olmalıdır. Erişkinde idame dozu: 2 ampul (%10) 500 ml SF içinde 20-40 mcg/kg/dk gidecek şekilde ayarlanmalıdır. Trakeal uygulamalarda 2-4 mg/kg olarak uygulanır.

Magnezyum Sülfat:

Kardiyak arrestte rutin kullanımında spontan dolaşımın geri dönme (SDGD) oranını artırmadığı belirlenmiş. Miyonöronal kavşakta asetil kolin salınımını inhibe eder ve nöromusküler iletiyi baskılar. Na+/K+ ATPaz pompasını inhibe eder. Afallamış miyokardda kontraktiliteyi artırır. Polimorfik VT (torsades de pointes), Defibrilasyona dirençli VF, Hipomagnezemi de endikedir. Hipomagnezemi varlığında şoka dirençli ventriküler fibrilasyonda 2 gr İV, 1-2 dkgidecek şekilde ugulanır. Doz 10-15 dk sonra tekrarlanabilir. Hipomagnezemi varlığında ventriküler taşiaritmi, Torsade De Pointes, atrial fibrilasyonda 2 gr İV, 10 dk gidecek şekilde uygulanır.

Kalsiyum;

Kardiyak arrest olgularında rutin kullanımda yeri yoktur. NEA, Hiperkalemi, Hipokalsemi, Kalsiyum kanal blokerlerinin aşırı dozu, Hipermagnezemi gibi durumlardan kaynaklanıyorsa 10 ml %10’luk kalsiyum klorür İV olarak uygulanabilir.

Sodyum Bikarbonat;

Kardiyak arrest olgularında rutin kullanımda yeri yoktur. Kardiyak arrest olgusu hiperkalemi veya trisiklik antidepresanların aşırı doz alımından kaynaklanıyorsa 50 ml %8.4 sodyum bikarbonat İV olarak kullanılabilir. Trakeal yoldan verilmemelidir. Adrenalinle geçimsizdir.

Peri-arrest Dönemde Kullanılan İlaçlar

Adenozin;

Sınıf V antidisritmiktir.  Tüm Dar QRS’li düzenli taşikardilerin sonlandırılmasında kullanılan  endojen bir nükleotitdir. Sinüs düğümünü yavaşlatır. A-V düğümde iletiyi yavaşlatır. Re-entry mekanizması ile oluşan PSVT’yi normal sinüs ritmine dönüştürür. Plazma yarı-ömrü çok hızlıdır (<10 saniye) . Güçlü bir vazodilatördür. Bu nedenle hipotansif hastalarda dikkat edilmelir.

Uygulama dozu 

Yetişkinlerde;

İlk doz 6 mg IV bolus.

Düzelmezse 12 mg IV bolus (2 dk arayla)

Düzelmezse 12 mg IV bolus (2 dk arayla) olarak 3 kere tekrarlanabilir.

Çocuklarda;

İlk doz 0.1 mg/kg İV (hızlı) (maks. 6 mg)

Daha sonra, 0.2 mg/kg İV (hızlı) (maks. 12 mg)

Uygulama sırasında, hasta monitörize olmalıdır. Uygulamalar hızlı olmalı, ilaç uygulamasının hemen arkasından 1-20 ml SF hızlıca gönderilmelidir. Uygulamanın hemen arkasından hastada nefes almada zorluk, göğüs sıkışması ve baş dönmesi gibi etkiler görülebilir. Bu etkiler kısa sürede kaybolurlar.

Beta-Blokerler;

Dolaşımdaki katekolaminlerin etkilerini bloke ederler. Kalp hızını yavaşlatırlar, kan basıncını azaltırlar. Miyokard kasılmasını ve oksijen tüketimini azaltırlar. İnfarkt alanını, infarkt sonrası iskemiyi azaltırlar. Ventrikül fonksiyonları korunmuş hastalarda adenozin ve vagal manevralar ile kontrol edilemeyen dar kompleksli taşikardilerde, aritmi süresinin 48 saatten az olduğu ve ventrikül fonksiyonlarının korunduğu AF ve atriyal flatterde hız kontrolü amacıyla ve AMI hastalarında endikedir. Bronkosazmla birlikte olan akciğer hastalıklarında, AV bloklar da  (özellikle II. ve III. derece  ) ve hipotansif hastalarda kontraendikedir.

Doz:

2-5 mg İV, 5 dk aralarla maximum 15 mg olarak uygulanır.

Kalsiyum Kanal Blokerleri;

Kalsiyum antagonisti. A-V iletiyi zamanını uzatır periferik, vazodilatasyona neden olur, Tüm dar QRS’li düzenli taşikardilerde, AF ve Atrial Flutter da endikedir.

Doz ve Preparat

Verapamil (İsoptin 5 mg / 2 ml ampul)
Kardiyak monitorizasyon eşliğinde ve kan basıncı takibiyle, 5 mg İV (2-3 dk’da, yavaş), gerekirse 5-10 dk sonra aynı doz tekrarlanabilir

Diltiazem (Diltizem 25 mg / 1 flakon)
Kardiyak monitorizasyon eşliğinde ve kan basıncı takibiyle, 15 – 20 mg İV (2-3 dk’da, yavaş)

Amiodarone;

Hemodinamik olarak stabil VT, polimorfik VT ve nedeni bilinmeyen geniş kompleksli taşikardilerin kontrolünde;
300 mg, İV (20-60 dakikada), takiben 900 mg/ 24 saat olacak şekilde infüzyon

Elektriksel kardiyoversiyona yanıt vermeyen hemodinamik olarak anstabil taşikardide;
300 mg, İV (10-20 dakikada), takiben 900 mg/ 24 saat olacak şekilde infüzyon

Asetil Salisilik Asit;

Akut koroner sendrom hastalarının prognozunu düzeltir ve kardiyovasküler ölümü önemli oranda azaltır. Anti-trombosit aktivitesi 30 dakika içinde ortaya çıktığından, kontrendikasyon olmadıkça hastaneye gelinceye kadar verilmesi geciktirilmemelidir. 300 mg ağızdan çiğnetilerek uygulanır.

Atropin;

Vagus etkisini zayıflatır veya bloke eder ve sinüs düğümünün hızı arttırır. AV düğüm iletisi hızlanır. Bradiaritmi ve Organofosfat zehirlenmelerinde endikedir.

Doz:
Hemodinamik olarak anstabil olan sinüzal, atriyal veya nodal bradikardide: 0.5 mg İV, gerekirse total doz 3 mg olana dek 3-5 dk aralıklarla tekrarlanabilir. Yeterli değilse pace takılması düşünülmelidir. İleti bozukluğu veya yüksek vagal tonusa bağlı bradikardi, atropine yanıt verebilir. 0.5 mg’dan daha az atropin dozları paradoksik olarak bradikardiyi derinleştirebilir.

Dopamin ve Doputamin;

Hipovolemiye bağlı olmayan hipotansiyon tedavisinde endikedirler. Doputamin pozitif inotropik etkili bir sentetik katekolamindir. Dopamin, endojen katekolamin, düşük dozda vazodilatasyon, yüksek infüzyon dozunda inotropik ve vazopressör etkisi mevcuttur.

Dopamin ve doputamin doz;

Dopmin dozaj;

0-3 mcg/kg/dk: renal doz

4-10mcg/kg/dk: hipotansiyon dozu

11-20mcg/kg/dk: şok dozu

Doputamin, 5-20 mcg/kg/dk infüzyon dozunda uygulanabilir.

Dopamin ve Doputamin için aatlik doz infüzyonu hesabı;

100 ml SF + 100 mg Dopamin veya Dobutamine

6 x Hastanın kilosu (KG) x istenen doz / 100 = ml/saat cinsinden saatlik infüzyon miktarı

 Morfin;

Anstabil angina pektoris, Akut miyokard infarktüsü (Mİ) hastalarında ağrı kontrolü amacıyla kullanılır.  Solunum depresyonu Bulantı-kusma ve hipotansiyon gibi yan etkileri mevcuttur.

Doz:
10 mg’lık ampul, SF ile 10 ml’ye sulandırılır ve ağrının durumuna göre, 5-15 dakikada bir 2-4 mg İV (yavaş) uygulanır

Naloksan;

Aşırı doz morfin kullanımı, opioid toksikitesi ve sebebi bilinmeyen komada kullanılır.

Doz:
0.4-0.8 mg İV (SF ile 10 ml’ye sulandırarak, yavaş); gerekirse 10 mg’a ulaşıncaya kadar 2-3 dakikada bir tekrar

Erdal TEK

Özet
İleri Yaşam Desteği Ve İlaçlar
Makale Adı
İleri Yaşam Desteği Ve İlaçlar
Açıklama
İleri yaşam desteği ve peri-arrest durumlarda kullanılan ilaçlar hakkında bilgiler içerir
Yazar
Editör
www.resusitasyon.com
Editör Logo